Sanal idoller… Hatasız dans eden, detone olmadan şarkı söyleyen, kusursuz görünen, hiç yaşlanmayan, adı asla skandala karışmayan mükemmel idoller mi? Yoksa gerçeklikten uzak, insan sıcaklığından yoksun, kişiliği olmayan yapay animasyonlar mı?

İlk örneği, 2018 yılında teması League of Legends oyunu karakterleri olan dört kişilik sanal kız grubu K/DA olan sanal idollerin sayısı ve popülaritesi gittikçe arttı. SM Entertainment’in aespa üyelerinin sanal versiyonlarını ve Naevis karakterini yaratmasıyla dikkat çeken konsept, son dönemde sanal K-Pop grupları ve şov programları ile daha sık gündeme gelir oldu. Yalnızca 2023 yılında Feverse, MAVE: ve PLAVE olmak üzere üç sanal K-Pop grubu çıkış yaptı. Peki, sanal idol aslında ne demek ve sanal idolleri cazip kılan etken ne?

Sanal İdol Kavramı

Sanal idol (virtual idol), en basit anlatımıyla üç boyutlu animasyon biçimindeki idolleri tanımlamak için kullanılıyor. Fakat sanal gerçeklik teknolojisi ne kadar gelişmiş olursa olsun, arkasında gerçek insanlar olmadan kelimenin tam anlamıyla “sanal” idoller yaratamıyor. Yani sanal idol ile kastedilen, gerçekte dans eden ve şarkı söyleyen insanların çeşitli sanal gerçeklik teknolojileri sayesinde üç boyutlu animasyonlar olarak seyirciye yansıtılması.

(Girls’ Reverse’nin ilk bölümünden sanal gerçeklik teknolojisinin nasıl kullanıldığını gösteren örnekler)

Sanal idollerin oluşturulma sürecinde genellikle sanal gerçeklik gözlükleri ve eklem yerlerine takılan vücut izleme cihazları kullanılarak dansçılar veya idoller dans ederlerken kaydediliyor, ardından uzman bir ekip tarafından tasarlanan animasyon karakterleri dansçıların veya idollerin yerini alıyor. Şarkı ise geleneksel idollerde olduğu gibi tek bir vokalist tarafından seslendirilebileceği gibi birden fazla vokalistin sesi, yapay zekâ ile düzenlenerek kullanılabiliyor. Yani geleneksel idollerde olduğu gibi gerçek bir idol grubu oluşturup sanal dünyaya aktarmak ya da dansçılar ve vokalistlerden oluşan geniş bir ekipten tek bir sanal grup yaratmak mümkün.

K/DA

(K/DA)

League of Legends oyununun dört karakterinin dans edip şarkı söylediği, karakterlerden ikisine (G)I-dle üyelerinin ses verdiği K/DA; sanal idollerin yolunu açan bir proje olarak değerlendirilebilir. Fakat sabit bir K-Pop grubu olmadığı, karakterlerin daha sonra farklı vokalistler tarafından da seslendirildiği ve amacının aslında League of Legends Dünya Şampiyonası’nı tanıtmak olduğu düşünüldüğünde K/DA’nın ilk sanal idol grubu olduğunu söylemek zor olabilir.

ae-aespa ve Naevis

(aespa ve ae-aespa birlikte dans ederken)

(Naevis)

aespa, çıkışından bu yana kendine has konseptiyle dikkat çeken bir grup. KWANGYA adı verilen bir evrende insanların farkında olmadıkları, kendi düşüncelerine ve hayatlarına sahip olan avatarlar var. “ae” adı verilen bu avatarlar ile insanların birbirleriyle iletişime geçmeleri ve SYNK’lerini artırmaları mümkün olduğu gibi FLAT’ta bir arada bulunabilirler.

Konsept, kimi hayranlar için kafa karıştırıcı ve hatta anlamsızken kimi hayranların merakla devamını bekledikleri bir kurgu gibi. Buna karşılık hayranların ne düşündüklerinden bağımsız olarak SM, avatarları geliştirmek konusunda ısrarcı görünüyor. Her bir aespa üyesinin birer ae versiyonu, ayrıca önümüzdeki yıl solo olarak çıkış yapması planlanan sanal karakter “Naevis” var. Henüz SM’nin hakkında ayrıntılı bir açıklama yapmadığı Naevis’in tamamen sanal bir idol mü olacağı, yoksa gerçek bir insanın ae’si mi olacağı; tamamen sanal bir idol olacaksa arkasında tek bir kişinin mi, yoksa birden fazla vokalist ve dansçıdan oluşan bir ekibin mi olacağı merak konusu.

SUPERKIND

(Sol baştaki Seung ve sağ baştaki Saejin, grubun sanal üyeleri)

İki sanal üyesiyle birlikte toplam yedi üyesi olan SUPERKIND, dört insan ve bir sanal üye ile 2022 yılında çıkış yaptı. Grubun sanal üyesi Saejin, kısa sürede gruba gösterilen ilginin odak noktası hâline geldi. Müzik videosunda ve dans pratik videolarında diğer grup üyeleriyle temasa geçebilmesi, bu sayede sanal olan ile gerçek arasındaki çizginin belirsizleşmesi; Saejin’e ve grubuna gösterilen ilginin temel nedeni.

(Dans pratik videosunda insan idoller ile sanal idol Saejin bir arada görülebilir.)

İnsan üyelerine PRID(s), sanal üyelerine NUKE(s) denen grubun adı (SUPERKIND); bu iki sözcüğün bir anagramı. Grubun ilk şarkısında Saejin tanıtıldıktan sonra ikinci şarkıda Seung adlı sanal üyenin tanıtılması, hayranlara her yeni şarkıda bir sanal üye daha tanıtılacağını ve grubun toplamda beş insan ve beş sanal üyeden oluşacağını düşündürüyor. Fakat Deep Studio Entertainment’in henüz konuyla ilgili herhangi bir açıklaması yok.

(Grubun dört insan ve bir sanal üye olduğu dönemden NUKE ve PRID ayrımını gösteren bir video)

Deep Studio, aynı zamanda NUKE’lerin nasıl oluşturulduğunu da açıklamaktan geri duruyor. Bu da sanal üyelerin her birinin tek bir insan tarafından mı canlandırıldığı, yoksa birden çok insanın sesleri analiz edilerek yapay zekâ ile mi oluşturulduğu sorusunu gündeme getiriyor. Ana vokal olan Saejin’in sesinin karmaşıklığı ve dans videolarındaki ayrıntılı dansları düşünüldüğünde arkasında tek bir kişinin olduğunu varsaymak akla yatkın görünüyor.

MAVE:

(MAVE:)

Kelimenin tam anlamıyla sanal bir grup olarak çıkış yapan ilk grup MAVE: oldu. Dört üyeden oluşan kız grubunun çıkış videosu PANDORA, YouTube’de 25 milyondan fazla izlenmiş durumda. Dahası grup, bir müzik şovunda sahne alan ilk sanal grup.

(Grubun MBC Show! Music Core sahnesi)

Her ne kadar Metaverse Entertainment, MAVE: üyelerinin nasıl oluşturulduğunu açıklamasa ve yalnızca sanal idoller olduklarını söylese de grubun gerçekçi vokal ve dansı, şarkı söyleyen ve dans eden insanların varlığını zorunlu kılıyor. Üyelerin Korece, İngilizce, Japonca gibi birden çok dili konuşabilmeleri; konuşmaların, vokalistlerin seslerinin analiz edilerek yapay zekâ ile oluşturulduğunu düşündürüyor.

PLAVE

(PLAVE)

2023 yılının ilk yarısında çıkış yapan PLAVE, yukarıda bahsedilen gruplardan bir yönüyle ayrılıyor. YouTube’de sık sık canlı yayınlar yapan grup, anime karakteri benzeri sanal görüntüleri dışında diğer K-Pop gruplarından farksız. Başka bir deyişle PLAVE’nin beş sabit üyesi var, bu üyeler tıpkı diğer gruplar gibi pratik yapıyor ve bizzat şarkı söyleyip dans ediyorlar, yalnızca sanal gerçeklik gözlükleri ve vücut izleme cihazları aracılığıyla seyircilere anime karakteri benzeri sanal karakterler olarak yansıtılıyorlar.

PLAVE; müzik videoları, dans pratik videoları ve müzik şovlarının yanı sıra dans meydan okumalarına, radyo şovlarına ve çeşitli YouTube kanallarının videolarına da katılıyor. Ayrıca müzik listelerinde de büyük başarı gösteriyor. Grubun ikinci albümü “ASTERUM: The Shape of Things to Come”, yayımlandığı hafta 150.000 fiziksel kopya satarak Circle Chart’ta (eski adıyla Gaon Chart) zirveye yerleşti. Albümün başlık parçası “The 6th Summer” ise haftanın en çok indirilen ikinci şarkısı oldu.

(Grubun M2 Relay Dance videosu)

(“GOT7 Youngjae’nin Yakın Arkadaşı” radyo programına katılan PLAVE ve GOT7 üyesi Youngjae’nin fotoğrafı )

PLAVE’nin sanal idol grubu olmak istemesinin nedeni bilinmese de hayranlar birkaç teori üzerinde duruyorlar. Bu durumun bir reklam stratejisi olabileceği, grubun üyelerinin popüler olmayan başka grupların eski üyeleri olabilecekleri ya da görsellerinin K-Pop güzellik standartlarına uymuyor olabileceği en sık dile getirilen teoriler.

Girls’ Reverse ve Feverse

(Girls’ Reverse poster)

(Feverse)

Girls’ Reverse; 30 K-Pop idolünün sanal bir kız grubu ile çıkış yapmak için “W” adı verilen sanal bir dünyada yarıştığı, Kakao Entertainment tarafından yaratılan bir hayatta kalma şovu. İlk bölümü 2 Ocak 2023’te yayımlanan şovdan 9 Mayıs 2023’te “Feverse” adlı, 5 üyeden oluşan sanal K-Pop grubu çıkış yaptı.

Feverse üyeleri, her ne kadar yeni sahne adları kullansalar da, tanıdık isimler: IZ*ONE eski üyesi Kwon Eun Bi, Apink üyesi Hayoung, WJSN üyesi Luda, LOONA üyesi Heejin ve WJSN üyesi Soobin.

Feverse’nin kalıcı bir grup mu, yoksa bir proje grubu mu olduğu açıklanmasa da üç boyutlu karakterlerin maliyeti ve üyelerinin kendi gruplarıyla ya da bireysel faaliyetleri ile meşgul oldukları göz önünde bulundurulduğunda aktif bir grup olarak devam etmeyeceği varsayılabilir.

Sonuç Yerine: Sanal İdoller, “İnsan” İdollerin Yerini Alabilir mi?

Sanal gerçeklik teknolojilerine yatırım yapan şirketlerin sayıları gittikçe artarken ve “sanal idol” adıyla her geçen gün yeni bir K-Pop grubu çıkış yaparken -diğer pek çok alanda olduğu gibi- Kore eğlence sektörünün de yerini yapay zekâya bırakabileceği düşüncesi akıllara gelebilir. Ne var ki eğlence sektörünün geleceğinin yapay zekâda olduğu iddiası, realiten fazlasıyla uzak.

İlk akla gelen; en iyi vokalistler, en iyi dansçılar ve en iyi rapçiler bir araya getirilerek ve yapay zekâ teknolojisi kullanılarak “kusursuz K-Pop grupları” yaratılabileceği ve hem hayranların hem de şirketlerin, bu gruplardan çok daha fazla fayda sağlayabileceği.

Fakat önemli bir sorun, insanların karşılarında “kanlı canlı” insanlar aramalarında. MAVE: gibi idollerin YouTube yorumlarında “yapay zekâyla oluşturulmuş bir grubu desteklemek istemediğini” söyleyen ya da “Keşke insan olsalardı.” diyen birçok yorum mevcut. PLAVE üyelerinin gerçekte kim olduğuna dair merak da -özellikle Korece sitelerde- hat safhada.

Hayranlar, insan idollerle iletişim kurmak istiyorlar. Bu durum da sanal idol furyasının bir konsept ya da reklam stratejisinden öteye gidemeyeceğini ve sektöre köklü bir değişiklik getiremeyeceğini gösteriyor denebilir. Elbette teknolojideki gelişmeler ve yeni fikirler bu düşüncemizi her zaman haksız çıkarabilir. Sanal idollerin geleceğinin ne olacağını ancak bekleyip görebiliriz.

Hazırlayan: Beyza Nur

Sitemizin editörlerinin kişisel olarak hazırladıkları köşe yazıları.